Κυριακή 21 Ιουνίου 2009

Το έθιμο του "κλήδονα" στην Καισαριανή


Εκεί που είχα στεναχωρηθεί που ακυρώθηκε η εκδρομή στην Πορταριά, εκεί στα ξαφνικά αυτό το Σαββατοκύριακο εξελίχθηκε σε ένα από τα καλύτερα των τελευταίων μηνών.!
Ενώ γιορτάζαμε τα γεννέθλια του φίλου μου του Δημήτρη (Να σε χαιρόμαστε Μητσάκο) πέφτει η πρώτη ιδέα!
-Παιδιά όπως είμαστε πάμε όλοι μαζί στο Πέραμα; Έχει Ικαριώτικο πανηγύρι, πάμε να τρίψουμε το πιπέρι "καριώτικα";
-Ρε σύ, να πάμε αλλά είναι μακρυά το Πέραμα και είναι ήδη 3 παρά...
-Ποιό Πέραμα ρε; Πάμε εδώ πιο κάτω, έχει κανονίσει ο Βαγγέλης και φέτος την αναβίωση του Κλήδονα. Είναι πολύ ωραία!
-ΟΚ! Φύγαμεεεε!
Και έτσι κι έγινε... ξεσηκωθήκαμε όλοι όσοι ήμασταν εκεί, πήραμε όσα κουτάκια μπύρας είχαν απομείνει στο ψυγείο και κατηφορίσαμε προς τη γειτονιά του Βαγγέλη όπου και γινόταν το γλέντι.
Πριν σας περιγράψω το τί έγινε εκεί να σας πω δυο λόγια για το έθιμο του Κλήδονα.
Ο "Κλήδονας" είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία πού έχει τις ρίζες της στην Αρχαιότητα και με την οποία φανερώνεται στης ανύπαντρες κοπέλες η ταυτότητα του μέλλοντα συζύγου τους. Την παραμονή του Αί-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες αναθέτουν σε μια κοπέλα της γειτονιάς συνήθως σε μια "Μαρία" που ζουν και οι δυο της γονείς να φέρει το "αμίλητο νερό" από την κοντινότερη πηγή ή πηγάδι. Η ονομασία αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι η "αποστολή" της Μαρίας να φέρει το νερό πρέπει να γίνει με απόλυτη σιωπή, δηλαδή δεν πρέπει να απαντήσει σε κανένα από τα πειράγματα που θα δεχθεί, δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν απολύτως ό,τι κι αν συμβεί! Μόλις φέρει η Μαρία το νερό στο σπίτι που γίνεται ο "Κλήδονας" το χύνουν σε ένα κεραμικό συνήθως δοχείο π.χ. κανάτι, και μέσα σε αυτό το δοχείο με το νερό οι ανύπαντρες κοπέλες ρίχνουν κι από ένα πολύτιμο προσωπικό τους ανυικείμενο, το λεγόμενο "ριζικάρι". Το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο πανί "κλειδώνεται" και αφήνεται σε σε ανοιχτό χώρο να "ξαστρίσει" όλη νύχτα. Η διαδικασία αυτή γίνεται τραγουδώντας διάφορα δίστιχα όπως:

«Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ' Αi-γιαννιού τη χάρη,
κι όποια 'χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει».

Οι κοπέλες εκείνο το βράδυ θα δουν στον ύπνο τους τον μέλλοντα συζυγό τους! Εκτός από τον "κλείδονα", την ίδια νύχτα σε κάθε γειτονιά ανάβουν φωτιές τις οποίες και πηδάνε όλοι οι κάτοικοι της περιοχής για να εξαγνιστούν από τις αμαρτίες τους.
Φτάνοντας εκεί κατά τις 3 και κάτι το πρωί αντικρύσαμε τη φωτιά τη λεγόμενη και "μπουμπούνα" και πλήθος κόσμου! Προς μεγάλη έκπληξη και χαρά μας ο μέσος όρος ηλικίας ήταν γύρω στα 30! λίγο πάνω λίγο κάτω. (Η Μικρασιατική αλλά και από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου καταγωγή ημών των Καισαριανιωτών είναι γνωστή, αυτό που δεν είναι γνωστό είναι η αγάπη για τους τόπους των προγόνων μας και η τήρηση των εθίμων τους ακόμη και σήμερα και μάλιστα από τους νέους!)
Νταούλια, τουμπερλέκια, γκάιντες, ντέφια, είχε στηθεί ένα ολόκληρο μουσικό συγκρότημα τελείως αυθόρμητα, απλά κάθε ένας που παίζει ένα όργανο το είχε φέρει μαζί του, και όποιος δεν είχε κάποιο όργανο έφτιαχνε αυτοσχέδιο, μπουκάλια, κάδοι, εργαλία, κουζινικά σκεύη ακόμη και ποδήλατα είχαν επιστρατευτεί για την τέχνη!
Όλοι θέλαν να περάσουν πάνω από τη φωτιά, περάσαμε κι εμείς.. τα περάσματα που θα κάνεις λέει το έθιμο πρέπει να είναι μονός αριθμός. 1, 3, ή 7. Τα "Άγια νούμερα"...
Χορέψαμε μικρασιατικούς χορούς, χορέψαμε τον "καριώτικο" κι εμείς που ξέραμε πάνω κάτω τα βήματα, κι αυτοί που δεν είχαν ιδέα τί ήταν αυτό που άκουγαν και που όμως με μεγάλη επιτυχία κατάφεραν να ενσωματωθούν στον τεράστιο κύκλο γύρω από τη φωτιά τ΄Αη-Γιαννιού. Μετά σειρά είχε ο "Μυτηλινιός μπάλος", λίγο αργότερα ο "τσάμικος" και αφού τρίψαμε το "πιπέρι" με "καριώτικο" στυλ (πολύ διονυσιακό και εξαιρετικά διασκεδαστικό) η βραδυά έκλεισε με Κρητικό γλέντι!
Θα παραθέσω κάποιες φωτογραφίες κι ένα μικρό βιντεάκι που αν και είναι από κινητό και δεν έχουν καλή ανάλυση, έστω κι έτσι θα πάρετε μια γεύση από το έθιμο του "Κλήδονα" και το κέφι της βραδυάς!


Ο Βαγγέλης είχε προνοήσει να ενημερώσει τους κατόχους αυτοκινήτων στη γειτονιά για το τί θα συνέβαινε κατά τη διάρκεια της νύχτας.



... και τραγουδήσαμε! (ο νεαρός στο κέντρο εξαιρετική φωνή!)


... και χορέψαμε,




...και ποδηλάτες με πλήρη εξάρτηση είχαμε,


... και κιθάρες και λύρες είχαμε,


...και συνεχίζαμε να χορεύουμε κι ας είχε ξημερώσει η μέρα!




Το τραγούδι της Μάρως...


7 σχόλια:

johnbiker είπε...

KI ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΗ ΒΡΑΔΥΑ http://www.greektube.org/content/view/66437/2/

NOMIZΩ ΟΤΙ ΟΛΟΙ ΟΣΟΙ ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ ΖΗΛΕΨΑΜΕ ΛΙΓΟ

ΠΟΔΗΛΑΤΡΗΣ είπε...

@ Johnbiker

Πού πας και τα ξετρυπώνεις καλέ; Φαντάσου να ήσουν κι εδω δηλαδή τί θα έκανες! Του χρόνου, δεν πειράζει!

tsaousa είπε...

Τελικά δεν την έχω την παράδοση.
Δεν λαμβάνω ποτέ μέρος σε αντίστοιχα γεγονότα΄.
Θα ήθελα όμως, μη νομίζεις, απλώς είμαι "βαριά".

ΠΟΔΗΛΑΤΡΗΣ είπε...

@ tsaousa

Δοκίμασε το! Ίσως και να εκπλαγείς ευχάριστα από κάποια παραδοσιακά δρόμενα! Ίσως πάλι και όχι.. Η δοκιμή θα δείξει..
Τα φιλιά μου!

Ανώνυμος είπε...

Ωραία δείχνουν οι φωτογραφίες!
Δεν μου λες; Εκτός από τον Άι Γιάννη μπορούμε να κάψουμε και κανένα άλλο στις φωτιές;

ΠΟΔΗΛΑΤΡΗΣ είπε...

Ό,τι γουστάρεις καίμε στις φωτιές, αρκεί να βρούμε το θάρρος τελικά να τους/τα ρίξουμε στη φωτιά!

Τα φιλιά μου!

Πέπε είπε...

Καλησπέρα. Πέτυχα αυτή την ανάρτηση γιατί πλησιάζουν οι μέρες του Κλήδονα πάλι κι ετοιμαζόμαστε!

Ήμουν κι εγώ εκεί. Επίσης ήμουν και μιαν άλλη χρονιά, κι έχω γράψει κι εγώ μια σχετική ιστορία: http://karpathiandiaries.blogspot.com/2007/06/blog-post.html

Το βίντεο του πρώτου σχολίου δεν υπάρχει πια.